Symposium Samen Erfgoed Beschermen

Viering van 50 jaar AWN Afdeling 17

De AWN Afdeling 17 Zuid Veluwe en Oost Gelderland vierde haar 50-jarig bestaan met een symposium getiteld “Samen Erfgoed Beschermen: samenwerking professionele en vrijwillige archeologie in de praktijk.” Dit evenement vond plaats op vrijdag 11 oktober in het Erfgoedcentrum Rozet te Arnhem en bracht zowel professionele als vrijwillige archeologen samen om de resultaten en uitdagingen van hun gezamenlijke inspanningen te bespreken.

Hoogtepunten van de Voordrachten

Onderzoek naar de verspreiding van grafheuvels.

Rinus Houkes van AWN Afdeling 17 presenteerde een omvangrijk onderzoek dat zich heeft zich uitgestrekt over een terrein van 65 km² terrein en waarin totaal 6500 uur was geïnvesteerd. Er zijn 12 deelrapporten van de opgravingen geschreven, en één eindrapport. Bovendien waren er 22 “nieuwe” grafheuvels ontdekt, naast de 58 reeds bekende. Voor elk van deze onderzoeken moesten apart samenwerkingen met overheid, terreinbeheerders en archeologische instanties worden opgezet. Onder deze ontdekkingen bevonden zich enkele zeer bijzondere grafheuvels, waaronder drie langwerpige grafheuvels, waarvan één 35 meter lang was, één grafheuvel met maar liefst 12 bouwfasen, en één grafheuvel met als basis een vermoedelijk crematieplatform.

Vrijwilligers in de Geitenwaard

Juliette Staudt van AWN Afdeling 17 besprak het onderzoek uitgevoerd door vrijwilligers van de Geitenwaard die vooraf ging aan de ontdekking van de Romeinse Tempel in Herwen en hun samenwerking met amateur- en beroepsarcheologen. Het project Geitenwaard, dat plaatsvond van 2020 tot 2024, omvatte archeologische begeleiding op verzoek van de provinciaal archeoloog en betrof een kleiwinning van 8,5 hectare zonder archeologische verplichting. Het project werd uitgevoerd in samenwerking met de provincie, Wienerberger/Vandersanden en AWN 17. De opgravingen en vondsten varieerden van het mesolithicum tot de nieuwe tijd, met een aanzienlijke hoeveelheid vuursteen en keramiek die werd gedetermineerd. De samenwerking tussen amateurs en beroepsarcheologen werd benadrukt, waarbij wederzijds begrip, vertrouwen en gedeelde belangen centraal stonden.

Romeinse Tempel in Herwen

Eric Norde van RAAP besprak de ontdekking en het onderzoek van een Romeins tempelcomplex in Herwen-Hemeling. Dankzij de samenwerking met AWN-leden en een intensieve acht maanden durende opgraving, bleek het een voor West Europa uniek heiligdom met meerdere tempels uit de eerste tot en met de derde eeuw na Christus te zijn. Terloops meldde hij dat de ontkleier wellicht de hoofdtempel al afgegraven had voordat de vrijwillers doorhadden wat ze op het spoor waren.

Samen prikken en boren

Het onderzoek naar de landschappelijke context van het legerkamp Carvium en de Dam van Drusus begon in 2012 en werd door Jan Verhagen van AWN Afdeling 17 voorgedragen. Het doel was om de ouderdom van de ondergrond van het “Gelders Eiland” vast te stellen door middel van grondboringen in raaien en de mogelijke loop van Limes weg. Helaas is die nog niet gevonden. Met de informatie en die uit zijn proefschrift kon de mogelijke loop van waterwegen en potentiële route van de Limes beter aangegeven worden.

Opgravingen bij de Eusebiuskerk

Martijn Defilet, gemeentelijk archeoloog Arnhem, behandelde de opgravingen tijdens de aanleg van de Jansbeek bij de Eusebiuskerk, waarbij resten van honderden mensen uit de late middeleeuwen werden gevonden. Deze opgravingen zouden zonder de inzet van vrijwillige archeologen niet binnen de geldende planning voltooid zijn.

Vrijwilligersonderzoek in Ede

Marlous van Domburg en Charlotte Peen van de gemeente Ede presenteerden een overzicht van de geschiedenis en de rol van vrijwilligers bij archeologisch onderzoek in Ede. Zij bespraken hoe de komst van professionele archeologen en nieuwe regelgeving het werk van vrijwilligers heeft veranderd.

Graven naar de Tweede Wereldoorlog

Martijn Reinders, senior KNA archeoloog, besprak de uitdagingen en mogelijkheden van archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog. Hij benadrukte de lange traditie van amateur-archeologen in dit veld en riep op tot meer samenwerking en wederzijds respect tussen professionele en niet-professionele archeologen.

Archeologie in Bergh/Montferland

Hans Roem van AWN Afdeling 17 beschreef de archeologische vondsten uit de Merovingische periode in Bergh/Montferland, gerelateerd aan grafgiften uit de periode 425 tot 724. Hij besprak de uitdagingen en successen van de samenwerking met professionele archeologen.

Archeologie van de Slag om Arnhem

Leo Smole, senior-archeoloog en depotbeheerder van de gemeente Arnhem, presenteerde de voorlopige resultaten van de laatste opgravingen van een grafveld uit de Romeinse tijd in de Schuytgraaf. Deze opgravingen onthulden een dodenlandschap dat in gebruik was van de Late IJzertijd tot de Vroege Middeleeuwen.

Conclusies en Aanbevelingen

Het symposium benadrukte de cruciale rol van samenwerking tussen professionele en vrijwillige archeologen in het behoud en de promotie van erfgoed. De gezamenlijke inspanningen leidden tot belangrijke ontdekkingen zoals de Romeinse tempel in Herwen en de opgravingen bij de Eusebiuskerk. Echter, er waren ook aandachtspunten zoals de noodzaak van betere documentatie en het vermijden van handel in archeologische vondsten.

De deelnemers adviseerden verdere versterking van de samenwerking en communicatie tussen professionals en vrijwilligers. Zij benadrukten het belang van wetenschappelijke begeleiding en de betrokkenheid van gekwalificeerde experts bij veldonderzoeken. Het symposium sloot af met een interactieve discussie en een gezellige borrel, waarbij de aanbevelingen verder werden besproken en netwerkgelegenheden werden benut.

De foto’s in het volgende bericht zijn gemaakt in de ochtend. Foto’s van de middag zullen later volgen.